Donderdag 29 november is het bespreekpunt in de Katwijkse gemeenteraad het vaststellen van het bestemmingsplan Valkenburg Dorp. Veel blijft er bij het oude, maar de voorgestelde uitbreidingsmogelijkheid van het voormalig Valkenburgs gemeentehuis is voor de fracties van GemeenteBelangen en de PvdA onbespreekbaar. Dat heeft niets te maken met een gevoel of wat we nu mooi vinden, maar deze stellingname is gebaseerd op de historie van dit voor Valkenburg zo markante, en veelbesproken, pand.
Een gemeentelijk monument
De foto laat zien hoe de voormalige burgemeesterswoning ‘Huize Welgelegen’ er vroeger in zijn volle glorie uitzag. Het gebouw is een gemeentelijk monument. Deze bescherming is geënt op het behoud van de situatie zoals op de foto te zien is. Wat staat er te lezen in de rapportage over dit gemeentelijk monument?: ‘De voormalige burgemeesterswoning, Huize Welgelegen, heeft situeringwaarde als beeldbepalend en is het enige 19e eeuwse bouwwerk in de buurt en vanwege de ligging aan de Rijn. Daarnaast is het bouwwerk architectuurhistorisch van belang vanwege het zorgvuldig uitgewerkte neorenaissancistisch ontwerp, dat redelijk gaaf is in hoofdvorm en detail. Het ontwerp van architect Jesse is kenmerkend voor zijn vroege werk. Bovendien heeft het bouwwerk cultuurhistorische waarde als voormalig gemeentehuis en ensemblewaarde met het voormalige gemeentehuis aan de Hoofdstraat, ook een monument. Verder is vermeldenswaardig de grafsteen die aan de waterkant ligt’.
Eerdere uitbreidingsplannen?
Op de bestemmingsplankaart, zie de tweede foto, is aan de westzijde bij het parkje een grote uitstulping getekend. Dit is een uitbreidingsmogelijkheid die in het verleden in het bestemmingplan is gekomen vanuit de gedacht dat Valkenburg zou groeien en er uitbreiding van het gemeentehuis nodig zou zijn. Er was toen ook nog geen sprake van een monument, dat is pas de afgelopen jaren gebeurd vanuit het monumentenbeleid van de nieuwe gemeente Katwijk. Het ‘mooie’ is dat de gevraagde uitbreidingsmogelijkheid van 280 m2 zeker net zo groot in oppervlakte is als het oorspronkelijke woonhuis, het gemeentelijk monument. En verder blijft ook de bestaande aanbouw van de raadzaal als bestemming gehandhaafd.
Wanneer deze uitbreidingmogelijkheid in het bestemmingsplan wordt gehandhaafd, kan het tot gevolg hebben dat dit om diverse redenen nooit kan worden gerealiseerd. Maar deze aanbouw heeft ook een negatief effect op het groene park bij het voormalige gemeentehuis.
De openbare Rijnoever en het park zijn van grote waarde voor de inwoners van Valkenburg. Hier blijft weinig van over als deze uitbreiding gerealiseerd wordt.
Belang van de west- en zuidvleugel
Architect Jesse heeft de meeste aandacht besteed aan de west- en zuidgevel. De toegangsweg naar het huis was vroeger gericht op de westgevel met aan de voorkant met pergola op het zuiden de tuin. Dit is herkenbaar aan de toren op de ene hoek en de trapgevel op de andere hoek van de Westgevel.
GB en de PvdA vinden dat met deze uitbreidingswens aan de westzijde dit monument wordt geschaad, de kwaliteit van de stedenbouwkundige situatie wordt aangetast en de architectonisch bijzondere kenmerken rond de westgevel worden aangetast. Dus schrap deze uitbreidingsmogelijkheid. Daarna kunnen dan ook de verkoopvoorwaarden aangepast worden.
Wat adviseren GemeenteBelangen en de PvdA?
Het mag natuurlijk niet zo zijn dat het belang van het hebben van een koper voor het college de boventoon voert en er daarna onnodige discussies komen van college met de monumentencommissie en de raad.
In het geval dat er toch een uitbreiding gewenst is, ligt het voor de hand om dit te zoeken aan de oostkant van het gebouw. Dit is vanuit het monument gezien een minder belangrijke gevel en hier bevindt zich ook het deel van de eerdere uitbreiding. Hopelijk gaan andere fracties mee in het advies van de PvdA en GemeenteBelangen om hetgeen Jesse de Katwijkse samenleving heeft achtergelaten te behouden waar we in vroegere jaren te vaak de ogen gesloten hielden voor het in stand houden van monumentale panden. We krijgen met elkaar maar één kans, laten we die nu dus raadsbreed gedragen pakken.
Namens de fractie van GemeenteBelangen,
Hans Vingerling