Op 1 januari 2015 wordt de jeugdzorg overgeheveld naar de gemeenten. De Tweede Kamer is inmiddels akkoord met de nieuwe Jeugdwet. De regie voor hulp aan jongeren (jeugdzorg, reclassering, jeugd GGZ) komt bij gemeenten te liggen. Nu ligt die taak nog bij de rijksoverheid.

Confronterend werkbezoek aan organisaties
Ter voorbereiding hierop brachten op donderdag 17 oktober jl. een delegatie van de gemeenteraad (vrijwel elke fractie was vertegenwoordigd) en een aantal ambtenaren van de gemeente Katwijk een werkbezoek aan Cardea, een jeugd en opvoedhulporganisatie (Leiden), Horizon/De Vaart, een organisatie voor open en gesloten jeugdzorg voor kinderen van 0 tot 23 jaar (Sassenheim) en het Bureau Jeugdzorg (Katwijk).
Het werkbezoek was zonder meer de moeite waard. De organisatie van het werkbezoek was uitstekend verzorgd. De zorginstellingen hadden zich goed voorbereid op de komst van de raadsleden. Er was alle gelegenheid tot het stellen van vragen. De verhalen van jeugdigen en ouders waren af en toe schrijnend.
In de jeugdzorg gaat niet alles over rozen. Kinderen die driehonderd uur kunnen spijbelen voordat een school ingrijpt en een kind wordt opgevangen. Ouders die geen raad weten met hun kind en van het kastje naar de muur worden gestuurd en na jaren uiteindelijk terechtkomen bij de juiste zorg. Kinderen die de dupe worden van een vechtscheiding van ouders. Ik kan nog wel even doorgaan met zulke voorbeelden. De theorie is dat dit soort zaken vanaf 1 januari 2015 sneller en effectiever wordt aangepakt. In de praktijk zijn er echter bij genoemde organisaties en de politiek zorgen.

Welke zorgpunten moeten er worden weggenomen?
Het aantal probleemgezinnen neemt toe. Jeugdhulpverleners werken nu al onder forse druk en het is de vraag of de komende transitie van de jeugdzorg dit zal doen afnemen. Veel jeugdhulpverleners werken nu al boven hun case-load (= het aantal cliënten dat aan een hulpverlener is toevertrouwd), zijn ondertussen bezig met allerlei verplichte certificeringstrajecten, worden tegelijkertijd geacht in het gezin aanwezig te zijn, rapporten te schrijven, indicaties te stellen en een hoop formulieren in te vullen.
Er zijn zorgen over banen die op de tocht (komen te) staan. De overgang naar de nieuwe Jeugdwet gaat gepaard met flinke bezuinigingen. De vraag is bijvoorbeeld ook of Bureau Jeugdzorg blijvend in staat is een regiefunctie uit te oefenen. Problemen in gezinnen kunnen niet achter een bureau worden opgelost, maar wel door aanwezigheid van hulpverleners in de gezinnen – gezinscoaches, die met een plan van aanpak op tafel werken.
En niet onbelangrijk is het antwoord op de volgende vraag: “Heeft de gemeente voldoende zicht op de financiële risico’s die de overgang, die per 1 januari 2015 ingaat, met zich meebrengt?”

Jeugdzorg op maat?
Kortom, veel vragen, maar er is op dit moment nog geen zicht op zorg op maat.

Emile Soetendal,
Namens de fractie van GemeenteBelangen